Methode 6: Vooruit kijken
Inleiding
In deze methode kijken we naar loopbaanplanning voor banen in de toekomst! We leven in een tijd waarin “een baan voor het leven” niet meer vanzelfsprekend is. Bij het opleiden van leerlingen in beroepsonderwijs is het vandaag de dag belangrijk dat de leerlingen de mogelijke vooruitzichten binnen een specifiek bedrijf of binnen de sector te zien krijgen, zodat ze de vaardigheden verwerven die nodig zijn voor banen die nu misschien nog niet bestaan. Een dergelijke langetermijnvisie zal de leerlingen helpen inspireren en motiveren. Door leerlingen de mogelijkheid te bieden collega’s te volgen of carrière-evenementen bij te wonen, wordt dit vergemakkelijkt.
Voorbeelden van vooruit kijken – banen in de toekomst die bij wijze van proef in het kader van het project VET@work zijn uitgevoerd
Wanneer een jongere in een baan begint, is hij zich niet bewust van de mogelijke vooruitzichten die voor hem openstaan en wat verschillende functies inhouden om ervaring mee op te doen. Deze aanpak is bedoeld om jongeren kennis te laten maken met het scala aan functies binnen een organisatie van hun keuze.
In een bedrijf in Herefordshire, Engeland, krijgen leerlingen de kans om een hele reeks functies te leren kennen via een roterende aanpak van de afdelingen binnen het bedrijf. Dit omvat stages in verschillende afdelingen van het bedrijf. Doorgaans kan een leerling 3-6 maanden op een afdeling meewerken. Hij/zij leert wat er nodig is, bij collega’s meekijkt en bijdraagt aan de workflow.
Voorbereiding
Het beroepsonderwijs
De selectie van de juiste kandidaat is van het grootste belang. Binnen een succesvolle stage zal de leerling gedurende 6 weken meelopen en specifieke functies leren kennen. De school moet zo veel mogelijk informatie verstrekken en contact opnemen met de werkgever om de afspraken te bevestigen.
Werkgever
Dit moet zeer zorgvuldig worden georganiseerd en de leerling zal deel uitmaken van teams waar werk moet wordt verricht, maar de leerling zal ook een aantal activiteiten binnen het bedrijf kunnen ervaren. Dit moet worden geregeld met het belangrijkste stafpersoneel dat de stagiaires coacht.
Studenten
Leerlingen moeten bereid zijn op verschillende afdelingen te werken en alle aangeboden werkzaamheden te ervaren. Hoewel het als onbetaald werk kan worden beschouwd, moet de leerling een toegevoegde waarde voor het bedrijf hebben en aan de bedrijfsvoering bijdragen.
Uitvoering
Het beroepsonderwijs
De schoolmoet regelmatig contact houden met de werkgever en de student om er zeker van te zijn dat de planning werkt en dat deze positieve feedback krijgt.
Werkgever
Het is belangrijk dat alle betrokken medewerkers weten wat er van de student wordt verwacht als hij op een bepaalde afdeling werkzaam is. Het werk moet zo worden georganiseerd dat een volledig beeld van het bedrijf wordt geboden met een scala aan activiteiten die representatief zijn voor de functie op elk gebied.
Studenten
Studenten krijgen de kans om een breed scala aan vaardigheden te ervaren en worden gaandeweg beoordeeld en verzamelen feedbac. Aan het einde van elke rotatie krijgt de student feedback en geeft hij/zij ook zijn/haar mening over de functie en hoe het werk hem/haar bevalt.
Na afloop
Het beroepsonderwijs
De school neemt contact op met de werkgever en de leerling om feedback te krijgen over het proces, over wat goed ging en wat voor toekomstige leerlingen kan worden verbeterd.
Werkgever
De werkgever geeft constructieve feedback over de leerling en ook over het proces, zodat verbeteringen kunnen worden aangebracht.
Leerlingen
De rotatie wordt geëvalueerd en de leerling krijgt een breder zicht op toekomstige loopbaanvooruitzichten, en wanneer nieuwe banen beschikbaar komen.
Aanbevelingen
Deze aanpak is niet voor iedereen weggelegd – werkgevers noch studenten. Het vereist een aanzienlijke hoeveelheid planning en voorbereiding. Alle afdelingen moeten zich bij het proces aansluiten en bereid zijn de student te steunen en te begeleiden wanneer hij op hun werkterrein is.
Erkend moet worden dat, om het meeste uit de stage te halen, een leerling moet worden gezien als een extra lid van het team maar tegelijk ook als boventallig. Anders kan de stagiaire niet rouleren na de periode op die afdeling.
Nederland is sterk gericht op innovatie en technologische ontwikkeling. Hieruit ontstaan niet alleen nieuwe technieken, maar ook nieuwe disciplines, beroepen en functies. In Harderwijk staat een fabriek die logistieke processen robotiseert. Zij bouwen robots voor o.a. de automotive industrie en warehousing systemen. Bij de ontwikkeling, productie en bediening van robots komen verschillende disciplines samen zoals mechatronica en IT, aangevuld met zeer specifieke kennis en vaardigheden. Met robotisering is een heel nieuw vakgebied ontstaan.
Hieruit is onder andere het Techniekpact ontstaan. Bedrijven en onderwijsinstellingen werken samen aan de ontwikkeling van nieuwe programma’s.
Voorbereiding
Het beroepsonderwijs
De school moet openstaan voor de inbreng van de werkgever. Hij is immers de deskundige op het gebied van deze toekomstige beroepen. Samen met de werkgever bekijkt de onderwijsinstelling welke basisonderdelen van bestaande opleidingen moeten worden gebruikt en welke aanvullende modules nodig zijn en moeten worden ontwikkeld. Bovendien is een accreditatie vereist om een officieel erkend programma te realiseren. Het onderwijs heeft hiervoor de kennis en vaardigheden in huis.
Werkgever
De werkgever levert input vanuit de noodzakelijke vakkennis uit de praktijk. Wat zijn belangrijke ontwikkelingen en vaardigheden die in de opleiding terug moeten komen? Welke opleidingsniveaus zijn nodig voor de praktijk. In de robotiseringopleiding zijn 4 niveaus gedefinieerd: Robotcoördinator, Roboticatechnicus, Roboticatechnicus, Robotica systeemingenieur. Variërend van mbo-niveau 4 tot MSc.
Studenten
Binnen het vakgebied robotisering wordt vaak projectmatig en in teamverband gewerkt. Studenten moeten hier goed op voorbereid zijn en zelfstandig kunnen functioneren binnen zelfsturende teams.
Uitvoering
Het beroepsonderwijs
Het is belangrijk om goed en regelmatig contact met de werkgever te onderhouden. Theorie- en praktijkprogramma’s zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen en waar mogelijk binnen het bedrijf te laten plaatsvinden. De school zorgt voor een goede individuele begeleiding van de leerling.
Werkgever
De werkgever heeft een field-lap ingericht waarin diverse proefopstellingen worden gerealiseerd. Deze worden gebruikt voor de ontwikkeling van nieuwe technieken en toepassingen. De field-lap biedt ook ruimte aan leerlingen om projecten uit te voeren. Daarbij krijgen zij ondersteuning van de specialisten die binnen het bedrijf werkzaam zijn.
Studenten
Werken projectmatig in teams binnen en buiten school en bedrijf.
Na het evenement
Het beroepsonderwijs
Blijft in contact met de werkgever en evalueert de resultaten. Blijft het programma afstemmen op nieuwe technologische ontwikkelingen en inzichten.
Werkgever
Blijft in contact met de opleiders en evalueert de resultaten. Blijft de onderwijsinstelling informeren over nieuwe technologische ontwikkelingen en inzichten.
Studenten
Studenten worden opgeleid voor toekomstige beroepen. Beroepen die zich sterk zullen blijven ontwikkelen. Het is daarom belangrijk dat studenten ook na hun diploma worden voorbereid op een lerende houding.
Aanbevelingen
Neem als branches ook contact op met scholen en werk samen aan nieuwe opleidingscurricula voor toekomstige beroepen.